Tổng hợp các dạng bài tập về phép nhân số có 3 chữ số có một chữ số

Trong hành trình khám phá thế giới toán học đầy điều kỳ thú, việc thực hiện các phép nhân lớn hơn cũng là một thử thách hấp dẫn với nhiều bạn nhỏ. Khi gặp dạng toán nhân số có 3 chữ số với số có một chữ số, bạn không chỉ được rèn kỹ năng tính toán mà còn học thêm cách đặt tính, phân tích và tìm ra đáp án một cách chính xác. Hãy tìm hiểu chủ đề toán này nhé!

1. Các dạng bài phổ biến khi nhân số có 3 chữ số với số có một chữ số

Trong chương trình toán của khối tiểu học, việc nhân số có ba chữ số cùng với số có một chữ số là một bước phát triển từ phép nhân đơn giản nhất. Bài tập này sẽ giúp các em học sinh rèn luyện tư duy tính toán cũng như củng cố kỹ năng vận dụng bảng nhân. Dưới đây là 5 dạng toán thường gặp với phương pháp giải chi tiết kèm ví dụ cụ thể.

1.1. Đặt tính rồi tính

Ở dạng bài này, bạn cần đặt phép tính theo cột dọc để thực hiện nhân từng chữ số một. Trong quá trình đặt tính, bạn phải chú ý viết số có ba chữ số nằm ở dòng trên và số có một chữ số còn lại ở dòng dưới, thẳng hàng đơn vị. Sau đó, bắt đầu thực hiện nhân lần lượt từ hàng đơn vị, đến hàng chục, rồi mới tới hàng trăm. Nếu bài toán có nhớ, bạn buộc phải ghi nhớ chính xác để cộng dồn vào lượt nhân kế tiếp.

Ví dụ: Đặt tính rồi tính: 

1. a) \[123\times 4\]
2. b) \[305\times 2\]
3. c) \[417\times 6\]
4. d) \[804\times 3\]

Lời giải: 

\[\begin{array}{r}123\\\multicolumn{1}{l}{\hspace*{-1.5em}\times}\\4\\\hline 492\end{array}\]	Ta thực hiện như sau: \[3\times 4=12\] => viết 2, nhớ 1 \[2\times 4=8\], cộng thêm 1 nhớ = 9 \[1\times 4=4\] Vậy đáp số là: \[123\times 4=492\]
\[\begin{array}{r}305\\\multicolumn{1}{l}{\hspace*{-1.5em}\times}\\2\\\hline 610\end{array}\]	Ta thực hiện như sau: \[2\times 5=10\] => viết 0, nhớ 1 \[0\times 2=0\], cộng thêm 1 nhớ = 1 \[3\times 2=6\] Vậy đáp số là: \[305\times 2=610\]
\[\begin{array}{r}417\\\multicolumn{1}{l}{\hspace*{-1.5em}\times}\\6\\\hline 2502\end{array}\]	Ta thực hiện như sau: \[7\times 6=42\] => viết 2, nhớ 4 \[1\times 6=6\], cộng thêm 4 nhớ = 10 => viết 0, nhớ 1 \[4\times 6=24\], cộng thêm 1 nhớ = 25 Vậy đáp số là: \[417\times 6=2502\]
\[\begin{array}{r}804\\\multicolumn{1}{l}{\hspace*{-1.5em}\times}\\3\\\hline 2412\end{array}\]	Ta thực hiện như sau: \[4\times 3=12\] => viết 2, nhớ 1 \[0\times 3=0\], cộng thêm 1 nhớ = 1 \[8\times 3=24\] Vậy đáp số là: \[804\times 3=2412\]

1.2. Tính nhẩm khi nhân số có 3 chữ số với số có một chữ số

Khi gặp phép nhân có dạng như thế này, bạn có thể giải quyết nhanh chóng bằng cách tách số có ba chữ số ở đề bài thành những phần dựa vào giá trị hàng (hàng trăm, chục, đơn vị). Sau đó, bạn cần nhân riêng từng phần với số một chữ số rồi mới cộng tất cả kết quả lại với nhau để cho ra đáp án cuối cùng. Phương pháp này sẽ giúp bạn có thể tính toán nhanh chóng mà chẳng cần đặt tính.

Ví dụ: Tính nhẩm:

1. a) \[302\times 3=?\]
2. b) \[120\times 4=?\]
3. c) \[530\times 6=?\]
4. d) \[240\times 2=?\]

Lời giải: 

1. a) \[302\times 3=(300+2)\times 3=300\times 3+2\times 3=900+6=906\]
2. b) \[120\times 4=(100+20)\times 4=100\times 4+20\times 4=400+80=480\]
3. c) \[530\times 6=(500+30)\times 6=500\times 6+30\times 6=3000+180=3180 \]
4. d) \[240\times 2=(200+40)\times 2=200\times 2+40\times 2=400+80=480\]

1.3. So sánh

Có thể nói rằng, đây cũng là một trong những dạng bài có liên quan đến phép nhân số có 3 chữ số với số có một chữ số thường xuyên xuất hiện trong các bài kiểm tra. Tuy nhiên, bạn đừng lo lắng! Để giải quyết tốt các bài tập so sánh, bạn chỉ cần tiến hành đúng theo hướng dẫn dưới đây:

• Bước 1: Tính phép nhân ở từng vế của đề bài. 
• Bước 2: Tiến hành so sánh cả 2 kết quả vừa tìm được với nhau rồi điền dấu so sánh:
  • Nếu vế trái < vế phải, chọn dấu “<”
  • Nếu vế trái > vế phải, chọn dấu “>”
  • Nếu hai vế bằng nhau, dùng dấu “=”
• Bước 3: Kết luận rõ ràng, có đầy đủ 2 vế và dấu so sánh (<, >, =).

Lưu ý rằng, bạn bắt buộc phải thực hiện các phép tính ở cả 2 vế một cách kỹ càng thì quá trình so sánh mới có thể diễn ra chính xác và không bị nhầm lẫn.

Ví dụ: So sánh: 

1. a) \[213\times 3\] ____ \[324\times 2\]
2. b) \[105\times 6\] ____ \[210\times 3\]
3. c) \[402\times 2\] ____ \[803\times 1\]
4. d) \[504\times 2\] ____ \[300\times 4\]

Lời giải: 

1. a) \[213\times 3\] ____ \[324\times 2\]

Ta có: \[213\times 3=639\] và  \[324\times 2=648\]

Vậy \[213\times 3\] < \[324\times 2\]

1. b) \[105\times 6\] ____ \[210\times 3\]

Ta có: \[105\times 6=630\] và \[210\times 3=630\]

Vậy \[105\times 6\]  =  \[210\times 3\]

1. c) \[402\times 2\] ____ \[803\times 1\]

Ta có: \[402\times 2=804\] và \[803\times 1=803\]

Vậy \[402\times 2\] > \[803\times 1\]

1. d) \[504\times 2\] ____ \[300\times 4\]

Ta có: \[504\times 2=1008\] và \[300\times 4=1200\]

Vậy \[504\times 2\] < \[300\times 4\]

1.4. Tìm x trong phép nhân số có 3 chữ số với số có một chữ số

Ngoài những dạng toán quen thuộc đã nêu ở trên, tìm thừa số chưa biết hay tìm “x” cũng là một dạng bài được sử dụng thường xuyên trong chương trình toán tiểu học. Khi bạn được cho biết trước tích và một trong hai thừa số, nhiệm vụ là xác định thừa số còn lại. 

Phương pháp giải ở đây là thực hiện phép chia, cụ thể là: ta lấy tích chia cho thừa số đã biết để tìm ra thừa số chưa xác định. Sau khi tìm ra kết quả, bạn cũng nên nhân lại hai thừa số để kiểm chứng độ chính xác của phép tính.

Như vậy, 2 kiến thức cần thiết dành cho dạng bài tập này: 

• Thừa số \[\times \] Thừa số = Tích
• Tích : Thừa số = Thừa số chưa biết

Ví dụ: Tìm x, biết: 

1. a) \[x\times 5=735\]
2. b) \[206\times x=824\]
3. c) \[x\times 4=1124\]
4. d) \[113\times x=678\]

Lời giải: 

147. a) \[x\times 5=735\Rightarrow x=735:5=147\]. Vậy x = 147. 
148. b) \[206\times x=824\Rightarrow x=824:206=4\]. Vậy x = 4.
149. c) \[x\times 4=1124\Rightarrow x=1124:4=281\]. Vậy x = 281.
150. d) \[113\times x=678\Rightarrow x=678:113=6\]. Vậy x = 6.

1.5. Bài toán có lời văn

Ở dạng này, bạn nhất định phải đọc thật kỹ đề bài đã cho để xác định rõ số lượng lặp lại cũng như phép tính cần sử dụng. Sau đó, lựa chọn phép nhân số có ba chữ số cùng với số có một chữ số phù hợp nhất để giải quyết bài toán. Cuối cùng, hãy trình bày lời giải một cách đầy đủ, rõ ràng và ghi đáp số chính xác.

Ví dụ: Cửa hàng của Tuyết bán được 126 chiếc bánh mỗi ngày. Hỏi trong 8 ngày, cửa hàng của Tuyết bán được mấy chiếc bánh?

Lời giải: 

Tổng số bánh mà cửa hàng của Tuyết bán được trong 8 ngày là: 

\[126\times 8=1008\] (chiếc bánh)

Đáp án: 1008 chiếc bánh

2. Bài tập vận dụng

Sau khi nắm được các dạng bài tập thường gặp của phép nhân số có ba chữ số cùng với số có một chữ số và phương pháp giải chuẩn chỉnh, bạn cần làm qua một số bài tập để củng cố kiến thức. Dưới đây là 5 bài tập đơn giản mà bạn có thể thực hành thử: 

Bài tập 1: Đặt tính rồi tính: 

1. a) \[213\times 4\]
2. b) \[306\times 5\]
3. c) \[421\times 3\]
4. d) \[508\times 6\]

Bài tập 2: Tính nhẩm

1. a) \[400\times 2=?\]
2. b) \[120\times 5=?\]
3. c) \[230\times 3=?\]
4. d) \[150\times 4=?\]

Bài tập 3: Điền dấu >, <, = vào ô trống:

1. a) \[215\times 2\] ____ \[107\times 4\]
2. b) 900 ____ \[308\times 3\]
3. c) \[510\times 2\] ____ 1020
4. d) \[444\times 2\] ____ 800 + 88

Bài tập 4: Xưởng in M tại quận A mỗi ngày in được 124 tờ quảng cáo. Sau 7 ngày, xưởng in M đã in được mấy tờ quảng cáo?

Đáp án: 

• Bài tập 1: a) 852, b) 1530, c) 1263, d) 3048
• Bài tập 2: a) 800, b) 600, c) 690, d) 600
• Bài tập 3: a) >, b) <, c) =, d) =. 
• Bài tập 4: 868 tờ quảng cáo.

Nhân số có 3 chữ số với số có một chữ số là một kỹ năng đặc biệt cần thiết để bạn thực hiện được nhiều bài toán phức tạp hơn. Mong rằng với tất cả những gì chúng tôi chia sẻ, bạn đọc đã nắm vững được các dạng bài thường gặp về phép tính này và cách giải đúng rồi nhé!