Phép trừ các số có nhiều chữ số

Trong toán học, phép trừ là một phép tính cơ bản giữa hai số, trong đó chúng ta tìm số còn lại sau khi bớt đi một số khác. Khi các số cần tính trừ có nhiều chữ số, thì phép trừ sẽ trở nên khó khăn hơn và cần sự chú ý đến từng số hàng chục, hàng trăm,... để đảm bảo tính toán chính xác. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách thực hiện phép trừ các số có nhiều chữ số, bao gồm cả trường hợp cần nhớ. Bạn sẽ được hướng dẫn các bước cơ bản để tính phép trừ các số lớn, đồng thời làm quen với cách thức xử lý các trường hợp cần nhớ để giải quyết các bài toán phức tạp.

1. Phép trừ là gì?

Cũng giống như phép tính cộng, phép trừ là một phép tính cơ bản trong toán học. Phép trừ là phép tính đối của phép cộng.

Kí hiệu của phép trừ: -

Một phép tính trừ bao gồm: 

• Số bị trừ (Số bị trừ là số bị lấy đi giá trị sau khi thực hiện phép trừ)
• Số trừ (Số trừ là số lượng giá trị bị lấy đi ở số bị trừ)
• Hiệu (kết quả của phép tính trừ)

Các thành phần trong phép trừ được thể hiện như sau: 

Trong đó: 

• a là số bị trừ
• b là số trừ
• c là hiệu

Điều kiện để thực hiện phép trừ chính là số bị trừ phải lớn hơn hoặc bằng số trừ. Khi thực hiện phép tính trừ 2 số tự nhiên, ta chỉ cần thực hiện theo thứ tự từ phải sang trái.

Ví dụ: 

Trong phép tính 17 – 4 = 13, có:

17 là số bị trừ

4 là số trừ

13 là hiệu

2. Các tính chất của phép trừ

Khác với phép tính cộng, phép trừ không có tính chất giao hoán.

Phép trừ cho chính số đó:

Hiệu của phép trừ cho 0 bằng chính số đó:

3. Các phép tính trừ cơ bản

Tương tự như phép cộng, trong phép tính trừ cũng sẽ có 2 dạng là trừ có nhớ và trừ không nhớ. 

a) Phép trừ không nhớ

Phép trừ không nhớ là phép trừ có số bị trừ lớn hơn số trừ. Ta thực hiện phép tính từ phải sang trái theo từng hàng.

Ví dụ:

Thực hiện phép tính:

Đặt phép tính 68 – 43:

Ta có:

• 8 trừ 3 bằng 5, viết 5
• 6 trừ 4 bằng 2, viết 2

Kết quả: 68 - 43 = 25.

Đặt phép tính 87 – 23: 

Ta có:

• 7 trừ 3 bằng 4, viết 4
• 8 trừ 2 bằng 6, viết 6

Kết quả 87 - 23 = 64.

Đặt phép tính 35 - 12

Ta có: 

• 5 trừ 2 bằng 3, viết 3
• 3 trừ 1 bằng 2, viết 2

Kết quả: 35 - 12 = 23.

b) Phép trừ có nhớ

Phép trừ có nhớ là phép trừ có số bị trừ nhỏ hơn số trừ. 

Khi thực hiện phép tính, trong cùng một hàng chữ số bị trừ bé hơn số trừ ta sẽ phải mượn 1 ở hàng tiếp theo để trừ (nhớ 1). Đến khi khi thực hiện phép tính trừ ở hàng tiếp theo ta cộng 1 ở số trừ vào để tính.

Ví dụ:

Thực hiện phép tính:

Đặt phép tính 52 - 39

Ta có:

• 2 không trừ được 9, lấy 12 trừ 9 bằng 3 nhớ một, viết 3 nhớ 1
• 3 thêm 1 bằng 4, 5 trừ 4 bằng 1, viết 1

Ta được kết quả bằng 13.

Đặt phép tính 63 – 57

Ta có:

• 3 không trừ được 7, lấy 13 trừ 7 bằng 6, viết 6 nhớ 1
• 5 thêm 1 bằng 6, 4 không trừ được 6, lấy 14 trừ 6 bằng 8, viết 8 nhớ 1

Ta được kết quả bằng 6.

Đặt phép tính 41 - 9

Ta có:

• 1 không trừ được 9, lấy 11 trừ 9 bằng 2, viết 2 nhớ 1
• Hạ 4 trừ 1 được 3, viết 3

Ta được kết quả bằng 32.

4. Phép trừ số có nhiều hơn hai chữ số

Hướng dẫn:

• Viết số hạng này dưới số hạng kia sao cho các chữ số cùng hàng thẳng cột với nhau.
• Trừ theo hàng, theo thứ tự từ phải qua trái.

Bài 1: Đặt tính rồi tính

Thực hiện phép tính 4605 - 271

• 5 trừ 1 bằng 4, viết 4
• 0 không trừ được 7, lấy 10 trừ 7 được 3, viết 3 nhớ 1
• 6 trừ 2 bằng 4, 4 trừ thêm 1 bằng 3, viết 3
• Hạ 4, viết 4

Kết quả 4605 - 271 = 4334.

Thực hiện phép tính 15908 - 7834

• 8 trừ 4 bằng 4, viết 4
• 0 không trừ được 3, lấy 10 trừ 3 bằng 7, viết 7 nhớ 1
• 9 trừ 8 bằng 1, trừ thêm 1 bằng 0, viết 0
• 5 không trừ được 7, lấy 15 trừ 7 bằng 8, viết 8 nhớ 1
• Hạ 1, 1 trừ 1 bằng 0

Kết quả 15908 - 7834 = 8074

Thực hiện phép tính 1073 - 670

• 3 trừ 0 bằng 3, viết 3
• 7 trừ 7 bằng 0, viết 0
• 0 không trừ được 6, lấy 10 trừ 6 được 4, viết 4 nhớ 1
• 1 trừ 1 bằng 0

Kết quả 1073 - 670 = 403.

Bài 2: 

Mùa xuân năm nay, cả nước phát động Tết trồng cây, ước tính số cây trồng được là 318 500 cây, năm ngoái trồng được ít hơn năm nay 90 400 cây. Hỏi số cây trồng được trong cả hai năm là?

Tóm tắt

Năm nay trồng được: 318 500 cây

Năm ngoái trồng ít hơn năm nay: 90 400 cây

Tổng cả hai năm trồng được: ... cây?

Bài giải

Số cây trồng được trong năm ngoái là: 318 500 – 90 400 = 228 100 cây.

Vậy, tổng số cây trồng được trong hai năm là: 318 500 + 228 100= 546 600 cây.

Đáp số: 546 600 cây.